Evlerin çoğunun yazlık mahiyetinde olması sebebiyle yaz nüfusu her zaman olduğu gibi kış nüfusundan çok daha fazladır. Maltepe sahiline uzaklığı 2.300 metre olan Prinkipo,sahilden ona bakanlara özellikle poyraz estiğinde ellerinizle     dokunacak kadar yakındır. Büyükada'da biri güney, diğeri kuzeyde olmak üzere iki tepe bulunur. Güneydeki tepe,üstünde Aya Georgi Kilisesi 'ninde  bulunduğu 203 metre yüksekliğindeki Yücetepe'dir. Kuzeydeki tepe ise 164 metre yükseklikteki Manastır Tepesi'dir. Annemin doğduğu yıl, yani 1930 yılında Karacabey mevkiindeki Rum Ortodoks mezarlığı yakınında bulunan ve Büyük İskender'in babası Makedonya kralı II. Filip'e ait altın sikkeleri ihtiva eden Büyükada Definesi, adanın tarihine ilişkin en eski bulgudur. Hepsi 207 altın sikkeden ibaret olan define şu anda İstanbul Arkeoloji Müzesi'ndedir. Diğer Prens Adaları gibi Prinkipo 'da Bizans döneminde sürgün yeri olarak kullanılmıştır. Adalar, Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un Fethi'nden bir ay önce Kaptanı Derya Baltaoğlu Süleyman bey tarafından alınmıştır.

I. Dünya Savaşı ve Cumhuriyet sonrasında Adaların yerleşik halkı olan Rum halkını kaybeden Büyükada’daki canlılık, 1930’lara kadar büyük ölçüde kaybolmuştu.Ancak, 1940'lı yıllara doğru, Cumhuriyet dönemi devlet ileri gelenlerinin ve yüksek bürokrasinin, varlıklı kesimlerin rağbet ettiği bir sayfiye yeri olma özelliğini yeniden kazanmıştır. Büyükada, bu dönemde yeni köşklerle, özenli ve zevkli yapılarla süslenmiş, İstanbul halkının günlük gezinti yerlerinin de başında yer almıştı. Adanın Kuzey-Güney doğrultusuna dik olarak çıkan Dil Burnu’nun iki yanındaki Yörük Ali ve Nizam Plajları, Luna Park, Aşıklar, Viranbağ kır gazinoları, korulukları, biri iskeleden başlayıp adanın tüm çevresini dolaşan büyük tur, diğeri Araba Meydanı’ndan başlayıp Dil’den, Aşıklar Kır Gazinosu’ndan Lunapark’a oradan da Maden’e geçerek binildiği noktaya dönülen küçük tur olmak üzere araba turları, ve daha düne kadar Luna Park meydanındaki süslü eşeklerle yapılan geziler hala hafızalardadır.Dün ani bir kararla, 1985 yılından bu yana, yani abim Kemal Çiğin 'in vefatından tam 34 sene sonra,güzel gençlik anılarımı içinde saklayan Prinkipo 'ya, hemde 203 metre yükseklikte bulunan ve 9.yüzyıl da yaşamış olan Bizans İmparatoru Nikophoros  Phokas'ın tarihi kalıntıları ile ünlü Aya Georgi 'ye, zamanında eşekler ile tırmanılan o Yüce Tepe ye bir kez tırmandım.Bu anılarımın adasına sabah 10.30 vapuru ile hareket etmiş,Ninem Dudu 'nun doğduğu sene 1899 'da İzmit'li mimar Mihran Azaryan tarafından yapılan kurşun kubbeli Prinkipo vapur İskelesi'ne uzaktan bir bakış atarak Büyükada 'ya yarım saat gibi bir zaman süresinde motor marifetiyle ulaşmıştım.Ve hemen ardından 23 Nisan Caddesi'nin arkasındaki sekide yer alan 1911 'de hayata geçen ve benim içinde abim Kemal 'in öldüğü 17 Ağustos 1985 tarihinde arkadaşlarım Aleksi, Alberto ve Ahmet ile açtığım açtığım Fotografik Etüt sergisini başarıyla taşıyan Splendid Otel'nin bulunduğu caddeye oradanda Mehmetçik caddesi üzerinde yer alan Surp Astvadzadin Kilisesi'ne (kuruluş ;1856) ulaştım.Sonra Çankaya caddesi üzerindeki, şimdilerde Hotel Çankaya adı ile anılan Agopyan Köşkü 'nü buldum.Bu köşk İki katlı geniş balkonlarıyla ve ferforjeleri ile güzel bir Ada mimarisi örneği oluşturuyordu hala. Benim için oya gibi işlenmiş ve bir masa örtüsünü andıran dış cephesi ile ancak masallarda düşlenebilecek yada kanaviçe yüzlerinde görülebilecek desen ve nakış zenginliğinde ki John (con) Paşa köşkü, zamanında Osmanlı Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürü Trasivolos Yannaros Avramidis beyin yaptırdığı bu masal köşkün karşısındaki Hamlacı Sokağı 'nda Sivastopol Köşkü olarak da bilinen Troçki Evi, kırmızı tuğlaları ve denize sıfır konumuyla ne de esrarengiz duruyordu. Meksika 'da bir cinayete kurban giden ve "sürekli dünya devrimi" şiarı ile dünyayı yerinden oynatan Leon Troçki 'nin ruhu Hamlacı Sokağı 'nı saran ayı pençesi otlarıyla daha da bir gizeme bürünüyordu.Tarihi ve doğal güzellikleriyle yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktalarından biri olan Prinkipo, Motorlu taşıtların yasak olduğu (resmi araçlar hariç) adada ulaşım bisiklet ve faytonlar dışında, elektrikli küçük, üç tekerlekli, arkasında iki kişilik oturma yeri olan motorlarla sağlanır.

Denize girmek isteyenler için adada 7 plaj  mevcut olup bu plajlar, sırasıyla,

"Eskibağ Plajı

Halik Koyu Plajı

Prenses Koyu Plajı

Yörükali Plajı

Nakibey Plajı

Kumsal Plajı

Aya Nikola Plajı'dır.

Lev Troçki'nin, Gürcü asıllı Sovyet lideri Stalin tarafından sürgün edildikten sonra 1929-1933 yılları arasında yaşadığı Nizam Mahallesi'ndeki ev ve  ünlü yazar Reşat Nuri Güntekin'in Çankaya Caddesi üzerindeki sokakta değil belki ama Maden Mahallesi'ndeki evi, Büyükadayı ziyaret edenlerin ilgisini çekmektedir..Sonra Nizam caddesi üzerindeki 72  numaradaki Fresko Evi, adanın en güzel köşküdür. Bu köşk gizemli olduğu kadar içindeki heykellerle günümüzde de göz doldurmaktadır.Öyle ki basında hakkında tek resim bile bulunmayan ve sahibinin kimliği bilinmeyen bu yer,  Sultan Abdülhamid II'nin Dahiliye Nazırı yani İçişleri Bakanı Memduh Paşa 'nın oğlu Mazlum beyden yadigardır. Bu köşkün ilk fotoğraflarını çekmeyi başardığım için, Adalar Müzesi için iyi bir belge oluşturduğumu gururla söyleyebilirim.Yılmaztürk caddesi üzerindeki ünlü çiçekçi Sabuncakis Köşkü ise Neoklasik yapısıyla ve mimarı Perikles Fotiadis ile hala önünden geçenleri cezbetmekte. Büyük Ada Turu'mu Aya Yorgi dönüşü 1 saat kadar süren orman yürüyüşü ile tamamladıktan sonra At Ahırları'nın bulunduğu Maden Bölgesi'nde aniden karşıma çıkan Adalı elektrik teknisyeni Ömer abimizin elektrikli Ada Motoru'yla beni iskeleye kadar atışını saymazsam, şimdilerde Ada Muhtarı olan balıkçı arkadaşım Kara Rafet 'in orada  demli bir ada çayı ile gezimi bitirip, Denizkızı 'nın orada denize gireceğimi ben dahi tahmin edemezdim. Gezilerimi spontane yaparken  sürprizlere gebe bu turları, en çok sizlerle yapmak istediğimi de bilmenizi isterim. Sizlere gecikmeli de olsa  Büyük Ada'dan yani bir Prens olarak Prinkipo 'dan Prens Adaları 'ndan baki selamlar.

Hüseyin Kemal Çağın

(Gazeteci – Yazar)